Το χλωριούχο νάτριο και η διατροφή

Το νάτριο είναι ένα απαραίτητο για τον ανθρώπινο οργανισμό στοιχείο που το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να παρασκευάσει μόνο του. Το απαραίτητο νάτριο για τον οργανισμό εξασφαλίζεται από τις ποσότητες χλωριούχου νατρίου που προσλαμβάνει ο άνθρωπος μέσω της διατροφής του.

Στις περισσότερες τροφές το αλάτι χρησιμοποιείται ως άρτυμα για να τις κάνει πιο γευστικές. Σε πολλές τροφές όμως περιέχεται από τη φύση τους αλάτι και επομένως η περαιτέρω προσθήκη ίσως δεν είναι απαραίτητη. Τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ανάλατοι ξηροί καρποί και τα ξερά όσπρια. Ενώ από την άλλη τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι είναι τα λίπη, τα τυριά, τα επεξεργασμένα κρέατα και φυσικά τα παστά τρόφιμα.

Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να αναφερθεί ότι το NaCl χρησιμοποιείται από πολύ παλιά ως συντηρητικό πολλών τροφίμων όπως ψάρια, κρέας, ελιές, τυρί τουρσιά κ.α. τα οποία διατηρούνται επί μακρών μέσα σε αλάτι. Τα τρόφιμα αυτά είναι τα λεγόμενα παστά και όπως αναμένεται έχουν υψηλή περιεκτικότητα NaCl.

Το χλωριούχο νάτριο μαζί με άλλα άλατα που υπάρχουν στον ανθρώπινο οργανισμό ρυθμίζουν την ποσότητα νερού μέσα και έξω από τα κύτταρά. Σε περίπτωση απώλειας νερού π.χ. από εμετούς και διάρροια ο γιατρός δίνει αγωγή με φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν χλωριούχο νάτριο για να μην πάθουμε αφυδάτωση.

Σε κατάσταση καταστολής ή μετεγχειρητικά οι ασθενείς μένουν για πολλές μέρες χωρίς τροφή. Τα γεύματα αναπληρώνονται με διάλυμα γλυκόζης και φυσιολογικό ορό, που δεν είναι τίποτε άλλο από νερό και χλωριούχο νάτριο σε περιεκτικότητα 0,9% w/v. Είναι κατανοητό επομένως ότι αυτές είναι οι απολύτως απαραίτητες ουσίες που δεν πρέπει να λείψουν από τον οργανισμό.

Ένας άλλος λόγος που κάνει το NaCl σημαντικό στον οργανισμό είναι ότι βοηθά στην έκκριση του γαστρικού υγρού στο στομάχι και άρα στην πέψη.

Προσοχή όμως! Το αλάτι είναι ευεργετικό για τον οργανισμό όταν δεν γίνεται η κατανάλωση με υπερβολή. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι πραγματικές καθημερινές ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού σε αλάτι είναι λιγότερο από το 1/5 ενός κουταλιού του τσαγιού. Βέβαια στην πραγματικότητα η ημερήσια δοσολογία εξαρτάται από την κατάσταση της υγείας του κάθε ανθρώπου, το κλίμα και τις συνθήκες ζωής. Για την Ελλάδα συνήθως η κατανάλωση 2-3 γραμμαρίων καθημερινά θεωρείται αρκετή. Σε γενικές γραμμές η υπέρβαση στο αλάτι προκαλεί απώλεια της ελαστικότητας του καρδιοαγγειακού συστήματος, ευνοεί την υπέρταση (δηλαδή την αύξηση της αρτηριακής πίεσης) και προκαλεί κι άλλες διαταραχές και βλάβες που πολλές φορές είναι ανεπανόρθωτες.

Επομένως είναι καλό να μην υπάρχει η αλατιέρα στο τραπέζι κατά τη διάρκεια του φαγητού, αφού κατά μέσο όρο το 70% του αλατιού που λαμβάνεται περιέχεται στο ψωμί, στα τυριά, στα αλλαντικά, στους κύβους μαγειρικής και στα όσπρια. Έχει αποδειχθεί ότι σήμερα καταναλώνεται λιγότερο αλάτι απ' ό,τι στο παρελθόν, την εποχή που ήταν το κυριότερο συντηρητικό και υπήρχε άφθονο σε πολλές τροφές.